شرایط ویزا برای سفر به کشورهای خارجی ۲گونه است؛ یا کشور مزبور از اتباع ایرانی درخواست ویزا می‌کند ‌یا به موجب قراردادهای فی‌مابین، اتباع دو کشور از دریافت ویزا معاف هستند. پس اولین قدم برای سفرهای خارجی این است که مشخص کنید کشور مورد نظر از شما ویزا می‌خواهد یا خیر‌؟

ابتدا بهتر است ببینیم اصلا ویزا چیست و چه کاربردی دارد؟ ‌ویزا مدرکی است که ضمیمه گذرنامه شما می‌شود و نشان می‌دهد که یکی از نمایندگان دولت آن کشور در سفارتخانه یا کنسولگری‌، درخواست شما مبنی بر ورود به کشور متبوع خود را بررسی و تشخیص داده است که شما دارای شرایطی هستید که برای هدفی خاص به آن کشور وارد می‌شوید.

در عین حال باید توجه داشت، گرفتن ویزا تضمین ورود به کشور مورد نظر نیست و افسران مهاجرت در مرزها می‌توانند از ورود مسافران به دلایل مختلف جلوگیری ‌کنند.

به طور معمول ویزا در مبادی ورودی هر کشوری، نشان‌ می‌دهد هدف سفر شما چیست، چه مدت در آن کشور اقامت خواهید کرد و آخرین مهلتی که برای ورود به کشور مورد نظر دارید، چه تاریخی است.

انواع ویزا

ویزا انواع مختلفی دارد که براساس هدف اعلام شده از سوی شما و ارائه مدارک برای اثبات آن صادر می‌شود. ویزاهای رایج عبارتند از: ویزای توریستی،‌ دانشجویی،‌ تجاری، ‌پژوهشی و…‌ پس اکیدا توصیه می‌کنیم از ابتدا باید روادید دریافت شده توسط مسافر مناسب فعالیت مورد نظر (تجاری، توریستی، دانشجویی یا هر نوع دیگر) باشد. در غیر این صورت ممکن است مسافر در طول سفر دچار مشکلات احتمالی شود.

ویزا می‌تواند به صورتsingle  صادر شود که در این صورت به شما تنها اجازه یک بار ورود به آن کشور را می‌دهد. همچنین‌ ویزای شما ممکن است multiple  باشد که به این ترتیب، شما امکان ورود و خروج متعدد به کشور صادرکننده ویزا را در طی مدت اعتبار ویزا خواهید داشت.

پس اگر نیاز به مسافرت بعدی به کشور مورد نظر خود را دارید، به خاطر این‌که مجبور نباشید برای سفر بعدی ویزا بگیرید، سعی کنید ویزایی با مدت اعتبار طولانی‌تر و به صورتmultiple  بگیرید.

نکته مهمی که ‌‌باید به آن اشاره کرد، قانون عدم امکان تمدید ویزا برای ویزاهای توریستی و ویزاهای کمتر از ۶ماه اعتبار است، البته در مواردی خاص مانند مشکلات پزشکی این کار انجام می‌شود.

از ویزا به خوبی نگهداری کنید

به خاطر داشته باشید که در یک کشور خارجی، گذرنامه به منزله کارت شناسایی و برگه هویت شماست و همچنین داشتن ویزا به منزله ورود قانونی شما به خاک آن کشور است که به همین دلیل باید در حفظ و نگهداری آن کوشا باشید‌.

از تمامی صفحات گذرنامه و ویزا ۲سری فتوکپی تهیه کرده و یکسری را در محل اقامت گذاشته و سری دیگر را همراه خود داشته باشید تا در صورت سرقت یا مفقود شدن گذرنامه از آنها استفاده کنید.

تقسیم بندی کشورها از نظر نحوه صادر کردن ویزا

1.      کشورهایی که اصلا برای سفر به اون ها با هدف گردشگری و توریستی نیاز به ویزا نداریم. این کشورها تعدادشون واسه ما ایرانی ها خیلی زیاد نیست. بهتره همیشه قبل از سفر آخرین شرایط سفر به این کشورها رو از وبسایت وزارت خارجه اون ها یا سفارتشون در تهران جویا بشیم. مثلا کشور مالزی برای سال ها به ایرانی ها اجازه میداد بدون ویزا به مدت ۹۰روز به اون کشور سفر کنند ولی دو سالی میشه که این مدت رو بسیار محدود و ۱۴روز کرده. ترکیه، گرجستان، مالزی، ارمنستان، اکوادور و… جزو کشورهای این گروه هستند. هیچوقت به لیست هایی که توی اینترنت تحت کشورهای بدون ویزا داده میشه اعتماد نکنید و برای هر کشور جداگانه سرچ کنید تا نتایج به روز شده رو به دست بیارید.

2.      کشورهایی که قبل از سفر باید برای ویزا اقدام بکنیم. اکثر کشورها برای مسافرهای ایرانی توی این دسته هستند. باید با مراجعه به سایت سفارت مورد نظر و یا تماس با سفارتخانه لیست مدارک مورد نیاز رو آماده کنیم و برای دریافت ویزا اقدام کنیم.

3.      ویزا در لحظه ورود(visa on arrival)  به این معنی هست که نیاز به صرف وقت و نوبت سفارت و… مانند مورد قبلی نیست. فقط در زمان ورود به کشور مقصد مبلغی پرداخت می کنیم (بعضی از کشورها نیاز به یک سری مدارک هم دارند) و برچسب ویزا در پاسپورت زده میشه. از کشورهای این گروه میتونم سریلانکا و تانزانیا رو مثال بزنم.

تقسیم بندی ویزا از نظر هدف سفر

1.      ویزای توریستی: به هدف گردشگری

2.      ویزای ملاقات دوستان و اقوام: برای اکثر کشورها نوع ویزای صادر شده برای این هدف مشابه مورد قبلی است و تنها مدارکی که به سفارت ارائه می شود قدری متفاوت است.

3.      ویزای درمان: برای معالجه و درمان در کشور مقصد

4.      ویزای تجاری: برای انجام تجارت در کشور مقصد

5.      ویزای عبوری یا ترانزیت: که مدت اعتبار آن کم است و برای عبور از یک کشور برای رسیدن به کشور ثالث می باشد.

6.      ویزای کار و تعطیلات(work & holidays visa) : که به شما اجازه میده در ضمن گردش در کشور مقصد بطور محدود کار هم کنید.

7.      انواع دیگه ویزاها نظیر ویزای دانشجویی، ویزای مهاجرتی و… در دسته ویزاهای بلند مدت هستند.

انواع ویزا از نظر دفعات اجازه ورود به کشور

1.      ویزای یک بار ورود یا سنگل (Single visa):بعد از یکبار ورود و خروج اتوماتیک اعتبارش از بین می رود حتی اگر از نظر تاریخ و مدت هنوز اعتبار داشته باشد.

2.      ویزای دو بار ورود یا دابل (Double visa): به شما اجازه میدهد در مدتی که ویزای شما اعتبار دارد دو بار وارد کشور مقصد شوید.

3.      ویزای چندبار ورود یا مولتیپل (Multiple visa):تا زمانی که ویزا از نظر تاریخ و مدت، اعتبار دارد می توانید به دفعات نامحدود به آن کشور سفر کنید و خارج شوید.

4.      ویزای صفربار ورود! نوعی خاصی از ویزای ترانزیت هست به اسم ویزای ترانزیت فرودگاهی(Airport transit visa)  بعضی از کشورها حتی برای تعویض هواپیما در یک فرودگاه اون کشور هم درخواست ویزا می کنند. با این نوع ویزا شما حق خارج شدن از فرودگاه حتی برای چند دقیقه را هم ندارید و در حقیقت این ویزا مجوز خارج شدن از هواپیما، رفتن به سالن ترانزیت و سوار شدن به هواپیما به مقصد کشور بعدی هست. اکثر کشورهای اروپایی و آمریکا همچین قانونی برای دارندگان پاسپورت ایرانی دارند.

زمانی که ویزا را دریافت کردید علاوه بر چک کردن موارد فوق (که معمولا یک بار ورود هست) به دو مورد دیگر نیز باید دقت کنید. یکی بازه زمانی که ویزای شما اعتبار دارد و دیگری تعداد روزی که شما اجازه حضور در آن کشور را دارید. ممکنه اعتبار ویزای شما دو ماه باشد ولی مدت اقامت ۱۵روز باشد، بنابراین بعد از ۱۵روز حضور در کشور مقصد ویزای شما خود به خود باطل شده حتی اگر تاریخش هنوز معتبر باشد.

انواع ویزا از نظر نحوه اقدام کردن

1.      مراجعه مستقیم به سفارت، پر کردن فرم های ویزا و درخواست ویزا

2.      انجام مراحل درخواست ویزا از طریق آژانس ها و شرکت های واسطه. ویزای اکثر کشورها را می شود از هر دو روش اول و دوم انجام داد. معدود کشورهایی مثل سنگاپور و امارات هستند که تنها از روش دوم می توان اقدام کرد. بعضی از کشورها مثل چین و روسیه هم مراجعه مستقیم به سفارت به قدری دردسر دارد که نهایتا به نظر میرسد مراجعه به آژانس در زمان و هزینه میتواند صرفه جویی کند.

3.      تعداد محدودی کشور هم هستند که کلیه مراحل درخواست ویزا فقط آنلاین هست. ویزای کشورهای استرالیا و نیوزلند به اینصورت هست. در ویزای استرالیا هیچ برچسبی داخل پاسپورت شما زده نمی شود. ویزای استرالیا یک فایل پی دی اف است که به شما ایمیل می شود.

برای کشورهای تاجیکستان و آذربایجان از هر سه روش بالا می شود برای ویزا اقدام کرد.

ویزاهایی با اعتبار سفر برای بیش از یک کشور

۲۶تا کشور اروپایی پیمانی به اسم شینگن را با هم امضا کرده اند که بر اساس یکی از بندهای آن با دریافت ویزای یکی از آن کشورها می توان به همه آنها مسافرت کرد. بنابراین دریافت ویزای هر کدام از این کشورها که به ویزای شینگن معروف است مجوز سفر به باقی ۲۵کشور نیز هست.

۵کشور شرق آفریقا شامل کنیا، اوگاندا، رواندا، تانزانیا و بوروندی هم قصد امضای همچین توافقنامه ای بین خودشان را دارند. تا کنون این توافق بین سه مورد اول تا حدی اجرایی شده است.

مدارکی که تقریبا برای همه ویزاها مشترک هستند

1.      پاسپورت، که باید تاریخ انقضایش حداقل سه ماه بعد از پایان سفر باشد (بعضی کشورها ۶ماه).

2.      شناسنامه

3.      پر کردن فرم ویزا بصورت کاغذی یا آنلاین یا هر دو. در این فرم سوالاتی راجع به شخص سفر کننده و هدف وی از سفر پرسیده می شود. فرم ویزا می تواند مثل سفارت بولیوی ساده باشد و ظرف ۵دقیقه تکمیلش کرد و یا مثل نیوزلند آنقدر سوال پرسیده شود که یک روز وقت بگیرد!

4.      مدارکی که نشان بدهد شما در کشور محل سکونتتان شاغل بوده اید و یا دانشجو هستید. این مدرک بسیار مهم است زیرا می تواند دلیل اصلی شما برای بازگشت به کشورتان باشد. البته اگر بازنشسته باشید، مدارک بازنشتگیتان را ارائه می کنید.

5.      مدارک نشان دهنده توانایی مالی مثل حساب بانکی، سند ملکی، اوراق سهام و… .

6.      عکس دیجیتالی یا چاپی. سفارتخانه ها معمولا روی جدید بودن عکس و بدون روتوش بودن آن تاکید دارند.

7.      رزرو پرواز رفت و برگشت به کشور و در مواردی خرید بلیط قطعی.

8.      دعوتنامه از شخص یا شرکت در کشور مقصد و یا رزرو هتل برای مدت اقامت و در مواردی رزرو قطعی هتل

9.      بیمه مسافرتی

تمدید ویزا

فرض کنیم قصد سفر دارید و ویزای شما رو به اتمام است اما دوست دارید به سفرتان ادامه دهید. اکثر کشورها این امکان رو دارند که بتوان مدت زمان ویزا را وقتی در آن کشور هستید تمدید کنید، منتها برای بعضی از کشورها انجام این کار خیلی ساده است و برای بعضی بسیار سخت و نیازمند قانع کردن ماموران پلیس و مرزبانی آن کشوراست. فارغ از سختی یا راحتی تمدید ویزا، در صورت تمدید شدن ویزای شما، دفعه بعد که برای ویزای آن کشور اقدام خواهید کرد احتمالا سختگیری بیشتری برای دادن ویزا دارند.

در صورتی که بیشتر از میزان مجاز در یک کشور بمانید در زمان خروج از آن کشور در ازای روزهایی که بیشتر مانده اید باید جریمه پرداخت کنید و احتمالا تا یک زمان مشخص اجازه سفر به اون کشور را نخواهید داشت.

اقامت غیرمجاز

در صورتی که بیشتر از میزان مجاز در یک کشور بمانید (over-stay)، موقع خروج از اون کشور در ازای روزهایی که بیشتر مانده اید باید جریمه پرداخت کنید و احتمالا تا یک زمان مشخص اجازه سفر به آن کشور را نخواهید داشت.